اثرات آسیب شناختی تلویزیون بر جامعه و خانواده

جوانان امروز که با تلویزیون بزرگ شده اند زمانی که ناچار می شوند در یک اجنماع واقعی ـ ونه تلویزیونی شرکت کنند ،غالباَ نمی دانند چگونه رفتار کنند.دیدن رویدادهای اجتماعی از صفحه تلویزیون معیاری،به آنان عرضه نکرده است ،که بر اساس آن صبر و تمرکز آرامش ،استماع سخنان موافق و مخالف ،سکوت و یا حتی طریقه نشستن و لباس پوشیدن را در محافل و مجامع عمومی رعایت کنند.تلویزیون ابزار انتقال علم و دانش نیست،بلکه وسیله ای است برای اطلاع رسانی ،دانش و علم مقوله ای است دارای ارزش و اعتبار پایدار و تاثیر درازمدت، در حالی که به ندرت دانش نوین را جایگزین دانسته ها و آموخته های قبلی خود می کنیم و بر اندوخته های پیشین می افزاییم.اما در مورد داده ها و اطلاعات ،وضع به گونه ای دیگر است.نو بودن و جالب بودن و چند بعدی بودن یک اطلاع یا یک داده باعث می شود که اطلاع و داده قبلی از ارزش و اعتبار ساقط شده و جای خود را به اطلاعات جدید بسپارد .در حالیکه «نو بودن» بر ارزش علمی مطلبی نمی افزاید ؛درست بر عکس ،ملاک ارزیابی یک خبر به حساب می آید.

نکته با اهمیت دیگر این که هر آنچه تلویزیون ارائه می دهد همزمان برای همه ارائه می شود .گروه بندی و طبقات اجتماعی و سنین متفاوت بینندگان و تفاوتهای درک و شعور سلیقه انسانها در شکل و محتوای برنامه ها تاثیری نداردو به علت این که برنامه های تصویری اغلب باید عامه پیند و همگانی باشند،فاصله و مرز میان عالم و جاهل و دارندگان فرهنگ و شعور برتر با افرادی عامی از میان برداشته می شود،در حالی که کتاب و کتابخوانی بر دانش و قدرت فهم اطلاعات افراد می افزاید.

همچنین تلویزیون برداشت و استتنباط ما را از«واقعیتها» مخدوش می سازد .هر واقعه و هر ماجرایی امروزه دو بار رخ می دهد :یک بار در عالم واقع و بار دیگر بر روی صحنه تلویزیون ،صرفنظر از وجوه اختلافاتی که میان تبیین این ماجرا در عالم واقع و در عالم تلویزیون وجود دارد ،همسن دوگانگی معنا ،اثرات بی شماری بر ذهن و اندیشه و عواطف ما می گذارد .

از آنجاییکه امکان بیان عقیده در تلویزیون برای همه انسان ها فراهم نیست .افرادی که عقاید و نظر آنان خلاف آن چیزی است که مجری و سردمداران تلویزیون در سر دارند ،چگونه می توانند از این وسیله برای بیان آزادنه عقاید و آرای خود بهره گیرند.همین جا یک تبعیض بزرگ میان گردانندگان تلویزیون به عنوان مهمترین پیام آور و قوی ترین وسیله ارتباط جمعی و دیگران به عنوان مخاطبان رخ می نماید و از همین رو پوپر ،تلویزون را خطر بزرگی بر سر راه آزادی و دموکراسی می داند .

امروزه تاثیرات گوناگون رسانهای ارتباط جمعی موضوع مباحث گسترده ای است که در حال حاضر در اغلب کشورهای صنعتی جهان جریان دارد .

بدون تردید تغییر و تحولات ناشی از مطالعه کتاب ،به عنوان یک وسیله ارتباط جمعی ،با تاثیرات ناشی از تلویزیون متفاوت است .یک باور عمومی و مشهور این است که تماشای تلویزیون ،باعث می شود سلسله تصاویر و حرکتهایی را که در پی هم می آبند ،به گونه ای غیر فعال دریافت کنیم ،در حالیکه مطالعه یک متن موجب تحریک مغز برای تعقل مستقل است و تنها با مراجعه به دانسته های قبلی و آوردن آنها د رحوزه پردازش آگاهانه ،پیام نهفته در متن استنباط می شود.

تلویزیون قدرت تخیل و ساز و کار خلاقیتهای ذهنی را تضعیف می کند.(پوپر،۷۴)بررسی های و پژوهش های فراوان نشان می دهد که مطالعه نه تنها موجب فعالیت و خلاقیت مغز می وشد ،بلکه قدرت درک تصاویر و خیال پردازی را نیز افزایش می دهد.بر اساس مشاهدات پژوهشگران ،کودکانی که والدین آنها با فراهم ساختن کتاب های لازم و مناسب ،آنان را به خواندن وا می دارند ،کودکانی که پدران آنها اهل مطالعه هستند و کودکانی که کمتر تلویزیون تماشا می کنند ،به نسبت دیگر کودکان هم سن خود از قدرت اندیشه ،خلاقیت ذهنی و خیال پردازی بالاتری برخوردارند ،عکس این واقعیت نیز به اثبات رسیده است ،کودکان پدرانی که اهل مطالعه نیستند تمایل کمتری به خواند کتاب دارند .